Баламалық қадам негізінде өнеркәсіпте тиімділіктің мультипликативтік моделін талдау
Қаралымдар: 232 / PDF жүктеулері: 168
DOI:
https://doi.org/10.32523/2789-4320-2022-4-243-257Кілт сөздер:
өнеркәсіп, баға, өнім көлемі, тиімді көрсеткіштер, мультипликативті модель, баламалық тәсіл, детермирленген факторлық талдауАңдатпа
Бұл жұмыста шаруашылық субъектіде қолдануға болатын модельдерді құру негізінде қазақстандық өнеркәсібінің әртүрлі салаларындағы өнім көлемі мен бағаның мультипликативті әсерлері бағаланады, жалпы әсерлер мен оң пікірлерді құру тұрғысынан өнеркәсіптік өндіріс процестің экономикалық жүйеде тиімділігі туралы қорытындылар жасалады. Талдаудың мультипликативті әдісі көрсеткіштегі өзгерістерді анықтау және осы өзгеріске әсер ететін факторларды белгілеу үшін қолданылады. Мультипликативті схема өзара байланысты сапалық және сандық көрсеткіштердің туындысы болып табылады. Дегенмен, тәжірибе көрсетіп отырғандай, қазіргі уақытта өзін-өзі қамтамасыз етуден алыс, бірақ әлемнің индустриалды аймақтарының өнеркәсіптік және технологиялық қуатына сүйенеді. Өнеркәсіптің тиімді көрсеткіштерін мультипликативті моделінің инновациялық қызметтің дамуының ең үлкен әсері индустриялық дамыту мүмкіндіктері бар жерде байқалады. Көрсеткіштердің тиімділігін анықтауда баламалық тәсіл белсенділікті жасанды ынталандыруға, талдау тәжірибесінің процестерін ұйымдастырудың әдістері мен тәсілдерін шексіз жетілдіруге және мультипликативті модельді қолдаудың үнемі жаңа көрсеткіштерін есептеуде бағытталған. Нәтижесінде мультипликативті-аддитивті-көптік типтің анағұрлым мағыналы моделі алынды, оның есептілік мәні зор, өйткені ол көрсеткіштер арасындағы себеп-салдарлық байланыстарды ескереді. Бұл модель капитал рентабельділігінің сату көлеміне, сату бағасына, сатылған өнімнің өзіндік құнына, жұмыс істемейтін қаржылық нәтижелерге, сондай-ақ капиталдың қозғалу жылдамдығына қалай әсер ететінін зерттеуге мүмкіндік береді.
