Ұлттық шоттар жүйесіндегі жиынтық ұлттық өнім мен жиынтық ішкі өнімнің экономикалық табиғаты
Қаралымдар: 81 / PDF жүктеулері: 44
Кілт сөздер:
ұлттық шоттар жүйесі, жиынтық ішкі өнім, жиынтық ұлттық өнім, мемлекеттік шығындар, ұлттық шоттар, экономика секторлары, мемлекеттік қарыз, инвестиция, қоғамдық табыстар.Аңдатпа
Бұл мақалада мемлекеттік басқару органдарына жұмсалатын бюджет шығындарын
анықтаудың теориялық-әдістемелік негізі қарастырылған. Мемлекеттік шығындардың есебі ұлттық
шоттар жүйесі мен оның негізгі көрсеткіштері – жиынтық ұлттық өнім және жиынтық ішкі өнімі
арқылы айқындалады. ЖҰӨ мен ЖІӨ экономикалық мәнін және ерекшеліктері ашылып көрсетіл-
ген. Экономикалық мазмұны бойынша бұл көрсеткіштер өзара өте жақын және оларды ЖҰӨ/ЖІӨ
деп жалпы қабылданған бойынша белгілеуге болады. Алайда әлемдегі дамыған елдерде ЖІӨ-нен
ЖҰӨ-нің құндық сипаты шамамен 1-2 пайызға артық, ЖҰӨ тек ұлттық экономикада өндірілген
барлық соңғы тауарлар мен қызметтердің нарықтық құнын ғана есепке алмайды, сонымен қатар
трансұлттық компаниялардың шетелдегі бөлімшелерінде белгілі бір уақыт аралығындағы өндіріл-
ген өнімді де есепке алады. Қазақстан экономикасындағы бұл көрсеткіштер дәлме-дәл келеді, өйт-
кені ұлттық өнімнің көлемін өсіретін трансұлттық компаниялар жоқ. ҰШЖ экономикалық жағдай-
дың жинақтаушы көрсеткіші болып табылатын жиынтық ұлттық өнім көрсеткішін анықтауға ғана
емес, экономикалық статистиканың әр түрлі амалдарын бірлесе қолдануға және бағыттауға мүмкін-
дік беретін концептуалдық негізді қамтамасыз етуде іс жүзіндегі мәні зор болып табылады.
Қазақстан үшін негізгі мәселе ЖІӨ мемлекеттік шығынның үлесін ұлғайту емес, осы шығын-
дардың құрылымын, сапасын, тиімділігін және реттелуін жетілдіру қажет екендігі атап көрсетілген.
