Ауыл шаруашылығын субсидиялау: проблемалары және оны тиімді ұйымдастыру жолдары

Аңдатпа

Көптеген мемлекеттерде ауыл шаруашылығы (АШ) саласын мемлекеттік қолдау мен субсидиялау арқылы ынталандыру шараларнын үнемі жетілдіру - ондағы өнімділік пен кірістілікті арттыруға, азық-түліктің қолжетімділігі қамтамасыз етуде, сайып келгенде елдегі кедейлікті азайту мен экономикалық өсуді ынталандыруға әсер етуші негізгі тәсіл ретінде қолданылады. Мақсаты - Қазақстандағы АӨК-ін субсидиялау кезіндегі негізгі проблемаларды анықтау және оны реттеудің тиімді жолдарын ғылыми негіздеу болып табылады. Әдістері - гипотезалық, ғылыми абстракциялық, динамикалық және салыстырмалы талдау, синтездеу, жүйелік көзқарас, монографиялық, логикалық. Нәтижелер -  мемлекет аграрлық сектордың ағымдағы жағдайын ескере отырып, қолдау шараларын үнемі жетілдіруде. АӨК-ді мемлекттік қолдау жеңілдетілген қаржыландыру мен субсидиялаудан басқа баға, салық, лизингтік және т.б. тетіктер арқылы халықтың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған мақсатты бағдарламалар арқылы іске асырылып келелді. Зерттеуде қарастырылған 2018-2022 жылдар арлығындағы деректерді ескерсек, аграрлық сектордағы өндіріс көлемі де субсидиялау мен қардыжандыру көлемі де оң динамикада өзгерген. Бірақ, бұл нәтижелер АШ саласының ЖІӨ-құрамындағы үлесін тұрақты деңгейде арттыра алмады. Осыған байланысты 2023 жылы АӨК саласын субсидиялау жаңа тетіктермен толықтырылды. Қорытынды - АШТӨ үшін басекелестік қабілеттілігін арттыру және протекционистік шараларды жетілдіру; АӨК-ді қаржыландыратын институттарды бір орталыққа шоғырландыру және оны цифрландыру арқылы бюжет қаражатын қатаң бақылау, ауыл тұрғындарын тұрақты жұмыспен қамту, эксорт көлемін арттыру, онлайн қызметтерді дамыту және «жасыл» технологияларды қаржыландыру көлемін арттыру қажет.