Тұтынушылық кредиттеудің Қазақстан экономикасына әсері

Аңдатпа

Экономикаға жан басына шаққандағы ЖІӨ, жұмысшылардың орташа жылдық жалақысы, сыртқы қарызы және тұтынушылық мақсаттарға алынған несиелер көлемі кіретін макроэкономикалық параметрлер әсер етеді. Әлемнің әртүрлі елдерінің экономикалық жағдайлары қарастырылғанын ескере отырып, экономикада халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған несиелердің басым болуымен өзара байланысты негізгі көрсеткіштер анықталды. 2020 жылға дейін тұтынушылық несиелеу сұранысқа ие болған жоқ, бірақ халықты қанағаттандыратын кең ауқымды пайдалану үшін қажетті база болмады. Сонымен қатар, екінші деңгейлі банктер тұтынушылық несиелеумен салыстырғанда үлкен пайда әкелетін корпоративтік секторға қызмет көрсетуге көп уақыт жұмсады.

Статистикалық мәліметтер негізінде 2007 жылдан 2023 жылға дейін Сыртқы қарыз бен ЖІӨ көрсеткіштерін қолданатын сызықтық модель құрылды. Сонымен қатар, зерттеу гипотезаны растау үшін әлем елдері бойынша бар қарыздарға байланысты елдердің экономикалық қызметіне әсерін зерттеу бойынша жұмыс жүргізді.

Өйткені, халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін несие көлемінің өсуі бизнесті, компаниялардың кірістерін дамытуға мүмкіндік береді, нәтижесінде елдің экономикалық көрсеткіштерін арттыруға мүмкіндік береді. Елдер дамуының әлемдік үрдістерімен бірге тұтынушылық мақсаттарға арналған кредиттерді пайдалану кезінде бар проблемалар туралы ұмытпаған жөн. Оларға, ең алдымен, қолданыстағы дерекқорлардағы қарыз алушылардың деректерінің қауіпсіздігі, несие алатын халықтың төлем қабілеттілігі және осыған байланысты кешіктірілген төлемдердің үлкен көлемін алу жатады.

Қалыптасқан модель негізінде тұтынушылық мақсаттарға берілген кредиттердің үш жылға даму болжамы жасалады. Қорытындыда тұтынушылық кредиттеуді дамытуға ықпал ететін негізгі тұжырымдар мен ұсыныстар берілген