Қазақстан Республикасындағы бюджетаралық қатынастар жүйесінің дамуына талдау

Аңдатпа

Соңғы жылдары Қазақстан Республикасындағы бюджетаралық қатынастар туралы мәселе ерекше өзектілікке ие болды. Республикалық бюджетке түсетін салық түсімдерін орталықтандыру жергілікті бюджеттердің дербестігінің жеткіліксіздігіне және кіріс көздерімен қамтамасыз етілуіне әкеп соғады, мұның нәтижесі, басқалармен қатар, донор-өңірлер санының он жылда сегізден төртке дейін төмендеуі болып табылады. Мақаланың мақсаты Қазақстан Республикасының бюджет жүйесінің әртүрлі деңгейлері арасындағы өзара қарым-қатынастарды жетілдіруге ғылыми тәсілдерді зерделеу және жүйелеу, сондай-ақ тиісті ұсынымдарды жинақтау және дамыту болып табылады. Мақалада келесі ғылыми әдістер қолданылды: талдау және синтез, графикалық және статистикалық әдістер. Жүргізілген зерттеу нәтижесінде Қазақстан Республикасындағы бюджетаралық қатынастардың теориялық аспектілері зерделенді, атап айтқанда мемлекеттің бюджеттік жүйесінің құрылысы зерттелді, бюджеттердің деңгейлері мен түрлері келтірілді. Мемлекеттегі бюджетаралық қатынастардың негізгі проблемалары, сондай-ақ бюджет жүйесінің ілеспе проблемалары көрсетілген. Соңғы кезеңдегі Қазақстан Республикасының шоғырландырылған бюджетінің кіріс және шығыс бөлігіне статистикалық талдау жүргізілді. Қазақстан Республикасындағы бюджетаралық қатынастарды оңтайландыру әдістері мен бағыттары қаралды және жүйеленді. Үкіметтің бюджетаралық қатынастарды оңтайландыруға қатысты қадамдары және осы мәселе бойынша сарапшылардың пікірлері зерттелді. Алынған нәтижелер зерттеушілердің тұжырымдарымен салыстырылады, мақалада ұсынылмаған аспектілер анықталады, олар әрі қарайғы зерттеу бағыттары болуы мүмкін. Алынған нәтижелердің практикалық маңызы мемлекеттік органдар мен бюджеттік мекемелердің қызметінде олардың қызметін оңтайландыру және тиімділігін арттыру үшін қолданылады.