Қазақстан экономикасындағы іскерлік циклдің озық индикаторлары трендтерін статистикалық бағалау

Аңдатпа

Әлемдік тәжірибеде озық индикаторлар санының өсуі экономистердің назарын елдің макроэкономикасын сандық бағалау мүддесіне аударады. Мақаланың мақсаты - кәсіпорындардың сауалнама нәтижелері бойынша есептелген озық индикаторларға Қазақстан экономикасының бизнес-циклдерін модельдеу және қысқа мерзімді болжау.

Зерттеуде іскерлік белсенділіктің субиндекстеріне, қазақстандық экономика үшін композиттік озық индикаторға алғаш рет импульстік жауап функцияларына, дисперсиялардың ыдырауына есептеу мен талдау жүргізілді. Сол сияқты деректерді визуализациялау, трендтерді бағалау, модельдеу: корреляциялық тәуелділіктер мен импульстік жауаптар функциясы, қысқа мерзімді болжау жасалды.

Статистикалық әдістермен экономиканың төрт секторындағы іскерлік белсенділіктің субиндекстерінде болжамды қасиеттің көрінісі туралы ғылыми гипотеза расталды. Іскерлік белсенділіктің ішкі индекстері оң әсер ететіні дәйектелді. Алдағы өзгерістерді күту уақыты 5,8,10 ай бұрын белгіленеді.

Экономика секторларының іскерлік белсенділігінің субиндекстері озық индикаторлар екендігі, қысқа мерзімді болжау, алдын алу шараларын уақтылы қалыптастыру және экономиканың дамуын басқару құралы туралы теориялық ережелерге үлес қосылды.

Мақала авторлары конъюнктураның ауытқуларына дер кезінде қарсы тұру үшін экономикалық саясатты әзірлеу кезінде Қазақстанның экономикалық циклін ай сайын кезең-кезеңімен мониторингтеу және болжау кезінде реттеушіге және мемлекеттік құрылымдарға алынған бірегей нәтижелерге назар аударуды ұсынады.